Ο όσιος Ευγένιος Γιαννούλης ο Αιτωλός γεννήθηκε στο χωριό Μεγάλο Δένδρο Τριχωνίδος το 1597. Νέος ακόμη προσήλθε στο μοναστήρι της Παναγίας Βλοχού. Κατόπιν κατέφυγε στη μονή Τροβάτου Αγράφων, όπου συνδέθηκε με ενάρετους Γέροντες και αύξησε τις γραμματικές του γνώσεις. Σε ηλικία δεκαεπτά ετών εκάρη μοναχός στην Ιερά Μονή Βλοχού και μετά δύο έτη χειροτονήθηκε διάκονος στην Ιερά Μονή Τατάρνης.
Με τον Γέροντά του Αρσένιο επισκέπτεται το Άγιον Όρος. Ο Ευγένιος συνδέεται με τον σχολάζοντα Επίσκοπο Χαραλάμπη, «εις άκρον αρετής εληλακότα», στη Μονή Ξηροποτάμου, όπου και παρέμεινε για μικρό χρονικό διάστημα. Ο Γέροντάς του αναχωρεί για τα Ιεροσόλυμα και, όταν μαθαίνει ο Ευγένιος, μετά από πολύ καιρό, τον θάνατό του, επιστρέφει στη Μονή Τροβάτου. Το Άγιον Όρος έμεινε νοσταλγικά στη μνήμη του. Κατόπιν επισκέπτεται την Αλεξάνδρεια, όπου τον χειροτονεί ιερέα ο Πατριάρχης Αλεξανδρείας Κύριλλος ο Λούκαρις, την Ιερά Μονή Αγίας Αικατερίνης στο όρος Σινά και τα Ιεροσόλυμα.
Επιστρέφει στην πατρίδα του και παραμένει στις μονές Βραγγιανών, Βαρνάκοβας και Τατάρνης. Ως φιλομαθής παρακολουθεί μαθήματα στην Κεφαλλονιά, τη Ζάκυνθο και την Κωνσταντινούπολη από ονομαστούς δασκάλους. Ιδρύει Σχολές και διδάσκει στην Άρτα, το Μεσολόγγι, το Αιτωλικό, το Αγρίνιο, το Καρπενήσι και τη Μονή Αγίας Παρασκευής Βραγγιανών Αγράφων. Αποκτά πολλούς και καλούς μαθητές, οι οποίοι με τη σειρά τους διαπρέπουν και ιδρύουν Σχολές. Κτίζει Ναούς, κηρύττει συνεχώς, γράφει πλήθος επιστολών, περί τις πεντακόσιες, ασχολείται με τη συγγραφή και την υμνογραφία.
Εκοιμήθη προσευχόμενος, αφού είχε προαισθανθεί το τέλος του, ώρα 12 της 5ης Αυγούστου 1682 στη Μονή Βραγγιανών, περιστοιχισμένος από αγαπητούς του μαθητές. Βιογράφος του υπήρξε ο πιστός του μαθητής ιερομόναχος Αναστάσιος ο Γόρδιος (1703). Η αναγνώριση του Ευγενίου ως αγίου έγινε από το Οικουμενικό Πατριαρχείο την 1η Ιουλίου 1982. Πλήρη ασματική ακολουθία συνέταξε ο μοναχός Γεράσιμος Μικραγιαννανίτης. Η μνήμη του τιμάται στις 5 Αυγούστου.
Από το όλο έργο του οσίου Ευγενίου φανερώνεται η μεγάλη του αγάπη προς τον Θεό και τους ανθρώπους. Ο ίδιος υπήρξε ακούραστος πνευματικός εργάτης σε δύσκολες ώρες του Γένους, φωτισμένος οδηγός και ενάρετος διδάσκαλος. Τη ρητορεία, τη μόρφωση, την απέραντη μνήμη, το θάρρος, τη θέληση και την εξαιρετική του βούληση τα έθεσε όλα για την ανόρθωση των υποδούλων αδελφών του.
Ο όσιος Ευγένιος ο Αιτωλός εμόνασε για μικρό χρονικό διάστημα και στην Ιερά Μονή Μυρτιάς. Μάλιστα στο Καθολικό της Μονής υπήρχε η περίφημη φορητή εικόνα της Υπεραγίας Θεοτόκου της Ελεούσης, η οποία είχε αγιογραφηθεί από τον Ιωάννη Ζωγράφο, το έτος 1659, κατά παραγγελία του οσίου Ευγενίου. Στην πίσω επιφάνεια της εικόνας διασωζόταν γραπτή μαρτυρία με τις σχετικές πληροφορίες, που όπως φαίνεται από τον γραφικό χαρακτήρα είχε γραφεί από τον ίδιο τον όσιο Ευγένιο. Η εικόνα αυτή δυστυχώς την δεκαετία του 1970 εκλάπη και σήμερα στο Καθολικό της Μονής υπάρχει ακριβές αντίγραφο.
Ἀπολυτίκιον
Ἦχος δ’. Ταχὺ προκατάλαβε.
Διδάσκαλος ἔνθεος καὶ ὁδηγὸς τῶν πιστῶν ἐδείχθης ἐν Πνεύματι, οἴα θεράπων Χριστοῦ, Εὐγένιε Ὅσιε, λόγω γὰρ διαπρεπῶν καὶ λαμπρότητι βίου, ὤφθης τῆς εὐσέβειας πρακτικὸς ὑποφήτης, διὸ ἡ Ἐκκλησία μακαρίζει σέ.
Ἕτερον Ἀπολυτίκιον
Ἦχος γ’. Θείας πίστεως.
Θείῳ ἔρωτι πεπυρωμένος καὶ τῷ πνεύματι ἠγλαϊσμένος, νάμασι θείοις Εὐρυτανίαν κατήρδευσας, ἀνδρῶν φάλαγγας γενναίῳ σθένει καθώπλισας, κατὰ ποικίλων τυράννων τούτους κατηύθυνας· Εὐγένιε ῞Οσιε, Γένους διδάσκαλε μέγιστε, Χριστὸν τὸν Θεὸν ἱκέτευε δωρήσασθαι ἡμῖν τὸ μέγα ἔλεος.